ترشکها گونههای مختلفی دارند که هرکدام از گونهها نیز دارای واریتههای متعددی میباشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع ترشک که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد، اشاره شده است.
نام علمی: Rumex axetosa
نام فرانسوی: Grande oseille
نام انگلیسی: Common sorrel
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، ترشک، ترشه، حَمّاض، حلیمون، حمیضه، طوطاق، ساقترشک، ساقتروشک، نیره خراسانی، اشلیه پاتم، امروله و اشلیه کیاتم نام برده شده است.
تیره گیاه: علف هفتبند Polygonaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است چندساله به ارتفاع تقریبی ۵۰ سانتیمتر، گاهی موارد بیشتر، با ساقهای راست و ریشهای ضخیم و برگهای آن بیضوی، تقریباً مثلثی شکل و دراز میباشند. گلهای آن کوچک، به حالت واژگون و به رنگ سبز کثیف مایل به قرمز و میوهاش فندقه به رنگ قهوهای تیره و محتوی تخمی سیاه، کوچک، براق و مثلثی شکل میباشد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن سرد و خشک است.
رویش جغرافیایی: در اغلب مناطق کشورها، خصوصاً کشورهای اروپایی و آسیایی و در ایران بیشتر در استانهای شمالی و غربی انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: املاح اکسالات، اسید اکسالیک، اسید پتاسیم اکسالات، تارتاریک اسید، پتاسیم بینو کسالات، اکسی متیل انتراکینون، کوئرستین، هایپروزید، هایپرین، کریزوفانیک اسید، آب، پروتئین، چربی، نشاسته، کلیسم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، تیامین، رایبوفلاوین و ویتامینهای C, A در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: برگ، تخم و ریشه
نحوه مصرف: به طور معمول برگ را به صورت خام یا پخته و ریشهی گیاه را به صورت جوشانده استفاده میکنند.
خواص درمانی برگ و ریشه ترشک: خنککننده، ضد اسکوربوت، صفرابر، مفید برای زخم روده، نشاطآور، تقویتکننده عمومی بدن، تصفیهکننده خون، اشتهاآور، ضد یرقان و خارجکننده سنگ مثانه و کلیه میباشد. در ضمن برای نارسایی دستگاه دفع ادرار، زخمهای دهان و حلق، بیماریهای التهابی، ورم لثه و دندان، بیماریهای پوستی، رفع لکههای سفید و کهیر، آبسههای چرکی و یبوست نیز مفید است.
تذکر: مصرف آن برای اشخاص مبتلا به درد مفاصل، نقرس، وجود اکسالات در ادرار و سوءهاضمه مضر است. در ضمن زیادهروی در مصرف آن نیروی جنسی را ضعیف میکند.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.