سورنجان گونههای مختلفی دارد که بعضی از آنها بسیار سمّی میباشند، چنانکه در بعضی از سورنجانهایی که سمّی بوده و مصرف آنها ممنوع است، حتی در استعمال خارجی میتواند از راه خراش پوست وارد خون شده و شخص را هلاک کند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه سورنجان که طعم آن شیرین و خواص درمانی نیز دارد اشاره شده است.
نام علمی: Colchidum Speciosum Stev
نام فرانسوی: Colchique
نام انگلیسی: Colchicum
نامهای دیگر درخت به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گل حسرت، عکنه، سورنجان شیرین و سورنگان نامیده شده است.
تیره گیاه: گل حسرت Colchicaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است چندساله و خودرو به ارتفاع حدود ۱۰ سانتیمتر، گاهی موارد بیشتر، برگهای آن باریک، دراز، خطی، بیضوی و نوکتیز و گلهای آن به طور منفرد از زمین خارج میشوند و ظاهراً شبیه گل زعفران میباشند. محفظه میوهی آن دارای ۳ خانه است و در هر خانه حدود ۷۰ دانهریز با طعمی تلخ وجود دارد. پیاز گیاه گوشتدار، سفت یا غدهمانند است که از غشای متورم پوشیده شده و اغلب سیاهرنگ میباشد. پوست و مغز غده زیرزمینی (سورنجان) سفید و طعم آن شیرین است که نسبت به دیگرگونهها مرغوبتر میباشد.
نکته: در بازار دارویی گاهی مواقع غده گیاه شنبلیله یا سورنجان مصری را که مشابه سورنجان سفید است، به نام سورنجان دارویی میفروشند.
رویش جغرافیایی: اغلب در مناطق مدیترانهای، اروپا، قفقاز، آسیای صغیر و بیشتر در کشورهای یونان، یوگوسلاوی، مجارستان و روسیه انتشار دارد. در ایران نیز در دامنههای البرز، بعضی از نواحی جنگلی حاشیه دریای خزر و در استانهای خراسان شمالی، جنوبی و رضوی به طور خودرو یافت میشود.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی گرم و خشک میباشد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: یک آلکالوئید جدید به نام اسپسیوزین در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: پیاز یا غده زیرزمینی (سورنجان شیرین)
نحوه مصرف: طبق دستور پزشک.
خواص درمانی: مسهل انواع بلغ، خارجکننده اخلاط لزج بدن، مسکن دردهای عصبی، ضد یرقان، افزاینده نیروی جنسی، مسکن دردهای عمومی بدن، ضد نفخ و بادشکن میباشد. در ضمن برای نقرس، خارش و بیماریهای کبدی و طحال نیز مفید است. در استعمال خارجی ضماد آن کاهنده التهاب و مسکن درد روماتیسم و درد مفاصل میباشد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.