تاتوره گونههای مختلفی دارد که دو گونه از آنها نسبت به دیگر گونهها معروفتر و مرغوبترند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به گونهی علفی آن اشاره شده است. در ضمن تاتورهی علفی و درختی از نظر خواص درمانی تقریباً شباهت زیادی به یکدیگر دارند و هر دو سمّی میباشند، ولی سم تاتورهی علفی نسبت به دیگرگونهها قویتر است.
نام علمی گیاه: Datura stramonium
نام فرانسوی: Endorime
نام انگلیسی: Datura
نامهای دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، تاتوره، تاتوله، بَقَم، گوزماثل، جوزالماثل، جوزماثم، جوزماثا و طاطوره عنوان شده است.
تیره گیاه: سیبزمینی Solanaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی و یکساله به ارتفاع حدود یک متر با ساقههایی منشعب و ریشهای ضخیم، برگهای آن پهن، نوکتیز، کنگرهای و هر دو سطح برگ کرکدار میباشد. گلهای تاتورهی علفی بزرگ، قیفی شکل و سفیدرنگ میباشند. میوهاش پوشینه، تخممرغی شکل، خاردار و دارای چهار محفظه است که در هر محفظه حدود ۱۰۰ دانه جای دارد و با پیدایش چهار شکاف طولی، دانهها از میوه خارج میشوند. دانههای تاتوره، سخت، به رنگ قهوهای تیره و مایل به سیاه، طعم دانهها تند و تلخ و دارای بویی ناپسند است.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی سرد و خشک میباشد.
رویش جغرافیایی: در اغلب نقاط معتدل و سرد کشورها به صورت خودرو میروید و در ایران در باغها، کنار جادهها و بیشتر در استانهای فارس، مرکزی، گلستان، مازندران، کردستان، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی به صورت خودرو انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: آلکالوئیدهای هیوسیامین، اسکوپولامین و آتروپین و غیره در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: برگ و دانه
نحوه مصرف: طبق دستور پزشک
خواص درمانی: ضد اسپاسم، مسکن دردهای عصبی، آرامکننده حملههای عصبی، تسکیندهنده سیاهسرفه، مخدر و روانگردان، خوابآور، گشادکننده مردمک چشم، بیحسکننده، ضد التهاب، بازکننده برونشها، ضد تشنج، ضدعفونیکننده، مسکن سرفههای مقاوم، ضد اضطراب و جلوگیریکننده از عرق زیاد میباشد. در ضمن برای پارکینسون، نقرس، آسم و دردهای عمومی بدن نیز مفید است. در استعمال خارجی، عصارهی دانههای تاتوره جلوگیریکننده از ریزش مو و رفعکننده شوره سر میباشد.
تذکر: با توجه به اینکه گیاه تاتوره بسیار سمّی است و سابقاً در طب سنتی کاربرد داشته است، بهتر است که جوانب احتیاط را رعایت کرده و به هیچ عنوان برای درمان بیماریها از آن استفاده نشود. مصرف بیش از ۳۰ عدد دانهی تاتوره، منجر به مرگ میشود. همچنین خوردن دمکرده برگهای تاتوره خوابآور قوی، بیهوشکننده و در بعضی موارد مرگآور است. خشکشده برگهای تاتوره و استفاده از آن به صورت سیگار نیز مسمومکننده بوده و مصرفکننده را به حالت اغماء فرو میبرد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.